Verslag debat 6 maart 2015: urban bass & beats, de Gouvernestraat, Rotterdam

Hoe kom je aan nieuwe talenten in de urban bass & beats? Het antwoord van de eigenaar van een hiphoplabel is opbeurend: ‘De jonge talenten liggen tegenwoordig voor het oprapen.’

In Rotterdam praat een kleine groep van artiesten en professionals uit de wereld van urban bass & beats over de toekomst van de muziek, georganiseerd door Fonds Podiumkunsten en de Johan Wagenaar Stichting. Het is het derde gesprek in een ronde debatten die is opgedeeld per genre: eerder kwam de jazz, wereldmuziek, en hedendaags gecomponeerde muziek aan bod.
Ook nu is de vraag hoe de talentontwikkeling verbeterd kan worden belangrijk. In de urban bass & beats blijkt het vinden van talent geen probleem. Iedereen kan met weinig apparatuur tracks schrijven en opnemen, en goedkoop een clip opnemen. Via internet wordt vaak snel een grote following verzameld. Het aantal views op YouTube bepaalt het succes.
De omloop is echter net zo snel. Artiesten moeten meteen pieken, anders raak je in de vergetelheid. Een stijl of geluid blijft maar kort interessant, voor het wordt opgevolgd door een nieuwe. Wie een paar goede tracks heeft geschreven, wil ze dan ook zo snel mogelijk publiceren. Jonge artiesten hebben vaak geen geduld, wordt herhaaldelijk gezegd.
Een ‘one-click-away-cultuur’, aldus de eerder genoemde platenbaas. In deze door internet gedomineerde tijd is alles dichtbij en snel. Die snelheid bemoeilijkt talentontwikkeling. Tijd om te rijpen is er nauwelijks.
Zodoende is de vervolgvraag in de discussie: wat is er nodig om deze talenten toch verder te brengen?
Belangrijk is dat zij worden bijgestaan in kennis. Het heersende beeld onder beginnende artiesten is dat alleen YouTube en zo veel mogelijk online volgers telt. Een grote online following leidt inderdaad tot aanbiedingen voor optredens, maar voor een goede live-act is ervaring en oefening nodig. Die tijd willen artiesten vaak niet nemen, wanneer je ook meteen veel geld kunt verdienen op het podium. Als de kwaliteit van live niet goed genoeg is, dooft een carrière echter snel, en dat weet de nieuwe aanwas vaak niet.
Daarbij ontbreekt hen het inzicht in verdienmodellen in de branche. Met internet valt wel geld te verdienen, evenals sponsoring door merken (die een te dominante rol hebben, vinden de aanwezigen), maar het grootste deel van de inkomsten komt uit optredens.
Een paar namen doen het uitstekend op het podium, ook buiten de niche. Dat heeft tot een verstoord beeld geleid bij nieuwe namen, ziet een rapper die aan de Herman Brood Academie onderwijst. ‘Vroeger speelde je de eerste vijf jaar op bierkratjes, dat was normaal. Voor de talenten van nu moet het meteen goed gaan.’ ‘Geld en gezien worden, daar zijn ze op gericht’, vult een consultant aan. Een festivalprogrammeur: ‘Ze maken een clip en worden geboekt, maar weten niet wat die boxen op het podium doen.’
Dat het schort aan goede live-acts dringt ook door bij festivals en podia, die daardoor voorzichtiger zijn met het programmeren van nieuwe namen, zeker wanneer deze nog geen grote schare volgers hebben, en dus voor veel publiek zorgen. Hier speelt uiteraard ook mee, en dat is een genre-overstijgend probleem, dat podia steeds kleinere budgetten hebben.
‘Festivals laten steken vallen in talentontwikkeling’, zegt een programmeur van een poppodium. ‘Het is de plek bij uitstek om nieuwe namen voor te stellen, dat zou hun taak moeten zijn. En een goede investering, want de artiest blijft terugkomen, ook als hij doorbreekt.’
Een festivalprogrammeur merkt hier op dat hij graag bij zou dragen aan de begeleiding van jong talent, bijvoorbeeld door een coachingstraject op te zetten of een buitenlandse tournee, maar dat hij de middelen niet heeft. Soms lukt het wanneer fondsen bijspringen, maar hij denkt dat urban daar geen prioriteit krijgt.
Ook wordt genoemd dat podia het voorprogramma niet benutten om jong talent omhoog te helpen. Programmeurs hebben te weinig kennis van het genre.
Het juiste netwerk, met goede managers en platenmaatschappijen, zou artiesten bij moeten staan in hun ontwikkeling. Hier wringen de gedaalde inkomsten uit de verkoop van platen, waardoor er niet genoeg geld meer is om in onervaren talent te steken. Managers en andere professionals zijn er bovendien niet genoeg. Ondernemen in deze branche lijkt niet aantrekkelijk te zijn, professionals verhuizen naar andere genres, ‘zoals onze eredivisiespelers in het voetbal’. ‘Er is een plafond aan inkomsten in de hiphop’, zegt een rapper. ‘Artiesten zijn nerveus: wanneer is de huidige piek in Nederlandstalige hiphop voorbij? Sommigen stappen al over naar Engelse teksten.’
Dat urban te veel als niche wordt gezien blijkt ook uit de geringe aandacht van serieuze media en radiostations als 3FM, evenals van de grote labels. ‘Terwijl de muziek een belangrijke rol speelt in de grootstedelijke jongerencultuur’, zegt een impresario.
Als laatste punt van verbetering wordt de rol van fondsen besproken. De aansluiting tussen talenten en fondsen is niet goed genoeg. Artiesten ervaren het doen van aanvragen als te log, te langzaam. Daarbij zijn zij niet altijd toegerust om een aanvraag te doen; ze zijn weliswaar slim, maar hebben dikwijls hun school niet afgemaakt. Een subsidie voor een tournee bijvoorbeeld zou kunnen helpen om een talent aan zijn live-act te laten werken, of om het aantrekkelijker te maken voor een zaal om urban te programmeren. De acts zijn in de ogen van programmeurs namelijk vaak te ‘kaal’, terwijl met wat extra geld een decor kan worden gemaakt.
Jullie zijn welkom om te komen praten, zegt een beleidsmedewerker van het Fonds Podiumkunsten. Daar wordt instemmend op gereageerd. Er worden meer actiepunten gemaakt: een forum oprichten om kennis en ideeën uit te wisselen; een paar jonge artiesten als ‘pakketje’ aan verschillende podia aanbieden, zoals de Popronde maar met hiphop, zodat zij ervaring op kunnen doen. Één programmeur is er al voor in. ‘Nu nog vijf andere podia, en we zijn er.’

Door Persis Bekkering